مقایسه تحلیلی شخصیت زن در آثار راضیه تجار و زویا پیرزاد

thesis
abstract

در بین تمام مواردی که به جامعه، انسان و فرهنگ انسانی مربوط می شود، مسأله زن همواره با پیچیدگی های بسیاری همراه بوده است. ادبیاتِ ایران- و در یک نگاه کلی، ادبیات جهان- در مجموع سیمایی مردانه دارد و زن به تعبیر امروزی «جنس دوم» محسوب می شود و چهره او گاهی در قالب نقش های مطلق و کلیشه ای محبوبه ای دوست داشتنی، معصوم، زحمت کش و دست نیافتنی و گاه با چهره ای شیطانی، بی وفا، حقیر و قابل ترحم ترسیم شده است. در دهه اخیر، به دلیل تحّول در ساختار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه و بالا رفتن سطح آگاهی زنان، نویسندگان بویژه نویسندگان زن، با دید انتقادی به جایگاه و نقش اجتماعی زن توجه نموده و خواستار تغییر بنیادین در نگرش مردم و بازنگری در تفاسیر مرد سالارانه از متون ادبی و اسطوره های تاریخی شده اند. موضوع این تحقیق بررسی، تحلیل و مقایسه شخصیت زنان در آثار دو نویسنده زن معاصر ایران؛ راضیه تجار و زویا پیرزاد است. مبنای نظری تحقیق عمدتاً نقد ادبی فمینیستی با رویکرد انگلیسی- آمریکایی است و به بررسی تصویر ارائه شده از زن در آثار نویسندگان- اعم از زن یا مرد- می پردازد. زنان در طول تاریخ ایران به دلایل مختلف اجتماعی، فرهنگی و... تقریباً همیشه در حاشیه بوده و در عرصه های اجتماعی کمتر حضور داشته اند. گستره ادبیات نیز از این قاعده مستثنا نیست و ادبیات کلاسیک فارسی به سبب وجود آثار شاعران و نویسندگان مرد شناخته شده است. متأسفانه زن و جایگاهش چنانکه باید در تاریخ ادبیات ما ترسیم نشده و علیرغم تأثیر فراوانی که در حیات جامعه داشته و در همه میدان ها دوشادوش مردان حضور پیوسته و فعّال خود را به اثبات رسانیده است، بحث های مستقل و مجزای زیادی درباره او وجود ندارد و سرگذشتش را می توان تنها از لابلای موضوعاتی که درباره مردان به رشته تحریر در آمده یا از روی موضوعاتی که خود مردان بوجود آورده اند، مطالعه نمود. «در جهان کهن، حضور زنان در عرصه های فرهنگی بسیار محو جلوه می کند و تنها در لابه لای تذکره ها و گزینه های ادبی، گاه نام زنانی را هم می توان یافت که اغلب به شیوه های تفننی و ذوقی به آراستن و نظم بخشیدن احساس و کلامشان پرداخته اند. آن ها نه از طبقه متوسط یا پایین، بلکه بیشتر از میان خاندان های فرهنگی یا سیاسی برخاسته اند و به طرز مردان شعر گفته اند. رابعه دختر کعب قزداری(سده چهارم هجری) و مهستی گنجوی(سده ششم هجری) و جهان ملک خاتون(سده هشتم) از جمله زنانی بودند که سنت های اجتماعی و ادبی عصر را به کنار نهادند و با وجود سروده های اندکشان، تاریخ ادبی نام آن ها را به خاطر می سپرد.» (عابدی،15:1380) انقلاب سال پنجاه و هفت، تغییر حکومت، جنگ ناخواسته و تبعات اقتصادی و روانی آنها در اواخر دهه پنجاه چنان اثری بر زنان گذاشت که ایشان از تجربه ها و دنیای محدود شخصی خود پا را فراتر نهادند و به دنبال کشف هویت خود رفتند. در نتیجه در دهه شصت، زنان بسیاری به نویسندگی روی آوردند و حضورشان در عرصه ادبیات داستانی سیر صعودی چشمگیری داشت، به حدی که تنوع آثار آنان و نیز کیفیت کار بسیاری از آنها به حدی رسید که می توان از آغاز یک «ادبیات زنانه» سخن گفت. از مباحث محوری و عمده آثار این نویسندگان تلاش برای کشف فردیت و هویت خویش بود و به دنبال آن با توجه به ذهنیت و دیدگاه متفاوت زنان نسبت به نویسندگان مرد، تصویر خلق شده از شخصیت زن در آثار آنها متفاوت با تصویر ساخته شده توسط همتایان مردشان است. با توجه به تفاوت دیدگاهی ذکر شده، ادبیات زنانه در ایران به تدریج قوام یافته و هویت مستقلی پیدا کرده است و به تبع آن، مسائل بسیاری در پیوند با این نوع ادبی مطرح شده و زمینه ای مساعد برای تحقیق و پژوهش فراهم ساخته است، تا جایی که امروزه ضرورت پرداختن به ادبیات زنان و مسائل «جنس دوم» در ادبیات معاصر ایران امری مسلم و محرز به نظر می رسد. هدف این تحقیق شناخت دقیق تر تصویریست که نویسندگان زن از زنان ارائه می دهند و تحلیل و علت یابی نظرگاه-های این نویسندگان نسبت به مسأله زن است و به این منظور راضیه تجار و زویا پیرزاد انتخاب شده و آثارشان از این دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که اساسی ترین تلاش نویسندگان زن، خلق چهره ای تازه از زن و متفاوت با شخصیت های عمدتاً قالبی و غیر واقعی او در آثار اغلب نویسندگان مرد است، این تحقیق به عنوان موضوع رساله درسی انتخاب شد.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

سیمای زن در مجموعه داستان های کوتاه راضیه تجار

هدف از پژوهش حاضر، سیمای زن در مجموعه داستان­های کوتاه راضیه تجار است. در این پژوهش، جایگاه اجتماعی و نقش زن ایرانی در داستان نویسی معاصر فارسی و شناخت دقیق تصویری که یک نویسنده زن از زنان ارایه می­دهد، به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده­ ها بر اساس تحلیل کیفی و مبتنی بر توصیف و تحلیل محتوای داده­ هاست. در بررسی ­های انجام شده، مشخص شد راضیه تجار از جمله نویسندگان...

full text

مشکلات عاطفی و اجتماعی زنان در آثار داستانی راضیه تجار

ادبیات محملی برای بازتاب نگرش‌ها،‌‌‌‌ گفتمان‌ها و ایدئولوژی‌هایی است که بنابر ضرورت روزگار و تحولات گسترده اجتماعی-سیاسی به وجود آمده است. آثار ادبی یکی از مهم‌ترین ابزارهای درک مسائل و مشکلات زنان در جامعه است به‌خصوص مطالعه آثار نویسندگان زن می‌تواند به روشن شدن زوایای متعددی درزمینه اجتماعی و عاطفی زنان بینجامد. بیشتر شخصیت‌های اصلی داستان‌های نویسندگان زن، زنان هستند. در این داستان‌ها مسائل...

full text

بررسی نقش و هویت اجتماعی زن در آثار زویا پیرزاد

رمان که یکی از پرطرفدارترین بخش های ادبیات محسوب می شود، داستان بلندی است که ساختار ویژه ی خود را دارد. ورود رمان به ایران را می توان همزمان با ورود مدرنیته دانست. جامعه ایرانی، در پی تحولاتی که از اواخر دوره قاجار به مرور در خود شاهد بود، در زمینه ادبیات وشیوه های بیان ادبی نیز درون تحولاتی قرار می گرفت که به سرعت در حال انجام و گسترش بودند. رمان مدرن فارسی پس از انقلاب عمدتاً به نقد وضعیت فرهن...

روند تکوین سبک زنانه در آثار زویا پیرزاد: تحلیلی بر پایۀ سبک شناسی فمنیستی

دربارۀ ویژگی­های زبانی آثار ادبی زنان دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. در پژوهش حاضر بر ضرورت تحلیل سبکی آثار داستانی زنان به عنوان روشی برگزیده در تحلیل ویژگی های زبانی، ادبی و اندیشگانی این آثار تأکید شده است. در ادامه، برجسته ترین وجوه سبکی آثار زویا پیرزاد، با رهیافت سبک­شناسی فمنیستی، بررسی و تحلیل شده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد از نخستین اثر نویسنده یعنی مجموعه داستان مثل همۀ عصرها تا...

full text

روایت‌های بوم‌گرایانه از جهان‌بینی‌های زنانه (با تأکید بر آثار داستانی منیرو روانی‌پور و زویا پیرزاد)

ادبیات بومی دارای ویژگی‌های خاصی است که درواقع خواسته‌ها و آرمان‌های مردم یک بوم را در کنار فرهنگ و آداب‌ورسومشان ترسیم می‌کند. نگارندگان در این مقاله به‌صورت تطبیقی به دنبال بررسی آن شرایط فرهنگی و اجتماعی و چگونگی انعکاس آن در آثار روانی‌پور و پیرزاد هستند. درواقع به دنبال آن هستیم تا از طریق تطبیق بازنمودهای فرهنگی و هنجارهای اجتماعی در آثار این دو، مسئله زیست‌بوم و جهان‌بینی‌های زنانه را تب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023